GRZPark liniowy Olsza—Grzegórzki
-
Schemat przebiegu linii
– odcinek rzeczny i pokolejowy
-
Zakres terenów linii
na mapie nemieckiej z 1944 roku
-
Zdjęcia lotnicze 1944 i 1965
widoczna infrastruktura kolejowa bocznic Zakładów im. Zieleniewskiego, Kraftfahr/Ersatzdepot i koszar Zamojskiego
-
Odcinek rzeczny – Olsza
Widok od strony Pn. na przebieg w korycie Prądnika
-
Robocza ilustracja
– teren ogrodów rodzinnych Olsza
-
Odcinek rzeczny
– przebieg przy dawnym basenie "Krakowianka"
-
Robocza wizualizacja
– ciąg rekreacyjny równoległy do ścieżek bulwaru
-
Odcinek pokolejowy
– tereny dawnej Stacji Dąbie i fabryki Polmos
-
Robocza ilustracja
– otoczenie zachowanego budynku Stacji Dąbie
-
Odcinek pokolejowy – Grzegórzki Nadwiślanskie
Przebieg nasypem dawnej Linii Nadwiśle obok obiektów koszar, Kraftfahr, oraz przyszłego Centrum Muzyki i Parku Grzegórzki
-
Robocza ilustracja
– możliwa adaptacja bocznic i budynków terenu dawnych składów wojskowo-pocztowych
-
Dziedzictwo architektoniczne Grzegórzek
obiekty wartościowe i ewidencjonowane (stan 2011)
-
Dostęp do zieleni urządzonej w dzielnicy
(dystansy 400: jasny zielony i 800 m: ciemny zielony)
-
Bariery przestrzenne i tereny zamknięte
– główne ograniczenia migracji i przemieszczani się pomiędzy Starym Miaste– Grzegórzami–Wieczystą oraz Podgorzem–Grzegorzkami–Olszą
-
Liczba ludności
(kolor brązowy: znaczący wzrost liczby mieszkańców w okresie 2007-14)
-
Park liniowy relacji Grzegórzki–Olsza
Grzegórzki–Olsza Linear Park
miejsce / location: Kraków PL
daty / date: 2016
typ / project type: placemaking, revitalisation, strategic planning
autorzy / authors: Piotr Bujas, Małgorzata Burkot, Janusz Jeżak (IEP)
status / status: concept project
program / programme: spatial programming, park, non-place remediation, infrascapes
––
Projektowany park przyjmuje kształt zielonej linii o zróżnocowanej szerokości rozpoczynającej się w Olszy (skrzyżowania ulic Czerwony Prądnik i Celarowskiej), a kończącej przy Bulwarze Kurlandzkim w miejscu dawnej Stacji Kraków-Grzegórzki. Składa się z dwóch odcinków: rzecznego; przebiegającego wzdłuż Białuchy, do ul. Mogilskiej i kolejowego; opartego na śladzie przebiegu i reliktach dawnej Kolei Kocmyrzowskiej oraz Linii Nadwiśle.
Park liniowy jest jedyną alternatywą dla tradycyjnych terenów zielonych i rekreacyjnych w silnie zurbanizowanych fragmentach miasta. Ich tworzenie i utrzymywanie jest kosztowne oraz związane z długim czasem pielęgnacji co nie ułatwia poprawy dostępności do terenów rekreacyjnych w wymiernym, określonym projektem czasie. Poprzez wykorzystanie istniejącej uśpionej infrastruktury, park liniowy daje szansę na dostęp do atrakcji związanych z kulturą czasu wolnego i dotarcie do większych terenów zielonych szerokiemu gronu mieszkańców. Linia ma szansę aktywizować otaczające ją centra lokalne i ważne lecz dotąd odizolowane miejsca.
Parki liniowe stanowią ważny element wzbogacający przestrzeń publiczną miast. Na gruncie krakowskim pierwszą namiastka parku liniowego, łączącego centrum miasta z zielenią urządzoną jest Młynówka Królewska, która z gospodarczego ciągu wodnego, funkcjonującego od 14. wieku przekształcona była, od 1911 roku w ciąg pieszy i parkowy.
Podstawowym celem projektu jest utworzenie wielofunkcyjnej, urządzonej i bezpiecznej przestrzeni publicznej integrującej potrzeby lokalnej społeczności. Parku, który poprawi jakość otoczenia i połączy ważne punkty oraz tereny będące uśpionym potencjałem dzielnic.
Projekt opiera się na koncepcji wakatującej infrastruktury i nie-miejsc (non-spaces) będących pretekstem do integracji zastanych elementów środowiska zbudowanego (np. dziedzictwa architektury) z nową infrastrukturą, przestrzeniami wielofunkcyjnymi i zielonymi. Podstawowym celem jej poprawa jakości i dostępności wspólnych i urządzonych przestrzeni publicznych, wpisująca się w strategię placemaking.
W południowej część Olszy i Grzegórzek niemal całkowicie nie ma urządzonych terenów zieleni i rekreacji. Jednocześnie wschodnia część centrum jest obecnie sceną inwestycyjnego spektaklu: zabudowy terenów użytkowanych poprzednio dla potrzeb przemysłu, wojska. Rosnąca liczba mieszkańców, to rosnące zapotrzebowanie na tereny rekreacyjne i tym samym samoforuułująca się potrzeba budowy parku. Projekt jest szansą na stworzenie nowego, alternatywnego ciągu komunikacyjnego na obszarze zamieszkanym przez ponad 60 tys. osób. Tylko na poziomie dostępności i komunikacji projekt umożliwi mieszkańcom poruszanie się przejazdy rowerem oraz łatwiejszy dostęp do odizolowanych kolejową Linią Obwodową, przyległych obszarów Osiedla Oficerskiego, Rakowic, Olszy, Wieczystej i Grzegórzek. Park liniowy, wraz z siecią powiązanych atrakcji, poza walorami użytkowymi, może stać się również nową wizytowką i elementem nowej tożsamości dzielnicy.
Oczekiwane efekty
—gospodarcze
Efekt bezpośredni stanie się gospodarcza odnowa obszarów przylegających i poprzemysłowych (pokolejowych) w ciągu parku. Znajdują się tam liczne obszary takie jak:
– Zespół dawnych plantacji kwiatowych (obecnie ROD „Warszawskie”), który użytkowany jest ekstensywnie i trudno dostępny od strony Olszy. Projekt zakłada działanie ogrodów jako pasa zieleni rekreacyjnej, a także miejsca miejskiego ogrodnictwa,
– Teren dawnego basenu „Krakowianka” – duży użytek zielony/rekreacyjny obecnie długotrwale wyłączony z użytkowania dla mieszkańców,
– Dawna stacja kolei Krakow-Dąbie, która przeznaczona jest pod urządzone tereny zielone,
– Dawne zakłady Polmos przy ul. Fabrycznej. Jest to obecnie jedna z największych w dzielnicy terenów z atrakcyjną przestrzenią poprzemysłową, wynajmowaną już teraz przez małe działalności twórcze i inne inicjatywy.
Włączenie wymienionych miejsc w ciąg Parku nie tylko podniesie ich aktrakcyjność lecz także realnie wesprze inicjatywy oddolne, mikrofirmy oraz inne działania związane z ekonomią społeczną, które mogą tam być realizowane.
—społeczne
Poprzez udział mieszkańców w procesie projekt staje się punktem krystalizacji, nadającym możliwy kierunek przemianom przestrzeni otwartych Grzegórzek oraz połączeniem działań z innymi, okolicznymi terenami: Bulwarem Kurlandzkim, ciągiem tzw. Plant Daszyńskiego oraz realizowanym Parkiem na Zabłociu (Stacja Wisła). Umożliwi również budowanie nowych więzi w społeczności lokalnej poprzez mediację, integrację grup mieszkańców działających na rzecz poprawy środowiska, zmniejszania barier, wsparcie aktywność na rzecz poprawy jakości otoczenia oraz wspolnego rozwiązywania problemów. Utworzenie nowego, atrakcyjnie urządzonego terenu rekreacji przekłada się też pośrednio na przeciwdziałanie wykluczeniu społecznemu przez tworzenie miejsc wspólnych spotkań mieszkańców, wypoczynku i rekreacji z uwzględnieniem potrzeb osób starszych i niepełnosprawnych.
—środowiskowe
Ochrona istniejących fragmentów zieleni Doliny Białuchy, stworzenie dostępu do nowoutworzonego Parku Grzegórzeckiego oraz wykorzystanie zieleni towarzyszącej dawnej infrastrukturze kolejowej w obszarze Grzegórzek Nadwiśla, jako dużego rezerwuaru terenów rekreacyjnych.